راهبردهای توسعه در آموزش پزشکی

هدف: با توجه به تحولات سریع در حوزه آموزش پزشکی، شناخت روندها و الگوهای همکاری پژوهشی در این زمینه از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. پژوهش حاضر با هدف بررسی تحولات پژوهشی در حوزه آموزش الکترونیکی پزشکی، به طور خاص در تولیدات علمی پژوهشگران ایرانی، انجام شده است.
روش ها: در این پژوهش، با بهره‌گیری از روش کتاب‌شناسی و با استفاده از پایگاه اطلاعاتی Web of Science، به بررسی تولیدات علمی پژوهشگران ایرانی در حوزه یادگیری الکترونیکی پزشکی پرداخته شد. داده‌های مورد نیاز این پژوهش در ژانویه 1403 جمع‌آوری و با استفاده از نرم‌افزار R و پکیج bibliometrix تحلیل شدند.
یافته ها: این پژوهش با تحلیل کتابشناختی 270 مقاله استخراج شده از 135 منبع، به بررسی تولیدات علمی پژوهشگران ایرانی در حوزه یادگیری الکترونیکی پزشکی پرداخت. یافته‌ها نشان می‌دهد که میانگین عمر مقالات مورد بررسی 4.85 سال بوده و هر مقاله به طور متوسط 9.393 بار به سایر پژوهش‌ها استناد شده است. شبکه مرجعی این مقالات شامل 9689 مرجع و 533 کلمه کلیدی بوده است. همچنین، هر مقاله به طور متوسط توسط 4.61 نویسنده به طور مشترک تدوین شده است که نشان‌دهنده همکاری گسترده پژوهشگران ایرانی در این حوزه است. با این حال، همکاری‌های بین‌المللی در این زمینه محدود بوده است. دانشگاه‌های تهران، شیراز، مشهد و علوم پزشکی ایران بیشترین سهم را در تولیدات علمی این حوزه داشته‌اند. تحلیل شبکه‌های همکاری نیز نشان‌دهنده پراکندگی مراکز پژوهشی فعال در این حوزه و عدم تمرکز تحقیقات در یک یا چند مرکز خاص است.
نتیجه گیری: این مطالعه کتاب‌سنجی یک تغییر موضوعی مهم پس از کووید-19 را شناسایی می‌کند و بر تأثیر همه‌گیری بر تحقیقات آموزش پزشکی تأکید می‌کند. همکاری بین نویسندگان ایرانی محدود است و شبکه نسبتا ضعیفی را نشان داد. فقدان همکاری بین المللی در مقالات منتشر شده بر نیاز به تقویت تلاش های تعاونی در سطح ملی و بین المللی تأکید می کند. یافته‌ها بینش‌های ارزشمندی را در مورد چشم‌انداز پژوهشی در حال تحول و پویایی همکاری در آموزش پزشکی مجازی در ایران ارائه می‌کنند.